Piano accompaniment by Helen Rainville:Â 01 Wilhelmus.mp3
The following notes and lyrics are from Wikipedia:
The Wilhelmus was first printed in a “geuzenliedboek” (lit.: “song book of the Gueux“) in 1581. It used the following text as an introduction to the Wilhelmus:
Een nieuw Christelick Liedt gemaect ter eeren des Doorluchtichsten Heeren, Heere Wilhelm Prince van Oraengien, Grave van Nassou, Patris Patriae, mijnen Genaedigen Forsten ende Heeren. Waer van deerste Capitael letteren van elck veers syner Genaedigen Forstens name metbrengen. Na de wijse van Chartres.
A new Christian song made in the honour of the most noble lord, lord William Prince of Orange, count of Nassau, Patris Patriae (Father of the Fatherland), my merciful prince and lord. [A song] of which the first capital letter of each stanza form the name of his merciful prince. To the melody of Chartres.
Lyrics
| Original Dutch lyrics (1568) | Contemporary Dutch lyrics | English lyrics meant to fit the melody, the rhyme and the acrostic (1934)[citation needed] | English translation of the original Dutch version. (non-melodious) |
|---|---|---|---|
| First stanza | |||
| Wilhelmus van Nassouwe Ben ick van Duytschen bloet, Den Vaderlant getrouwe Blyf ick tot in den doet: Een Prince van Oraengien Ben ick vrij onverveert, Den Coninck van Hispaengien Heb ick altijt gheeert. |
Wilhelmus van Nassouwe ben ik, van Duitsen bloed, den vaderland getrouwe blijf ik tot in den dood. Een Prinse van Oranje ben ik, vrij, onverveerd, den Koning van Hispanje heb ik altijd geëerd. |
William of Nassau, scion Of a German and ancient line, I dedicate undying Faith to this land of mine. A prince am I undaunted, Of Orange, ever free, To the king of Spain I’ve granted A lifelong loyalty. |
William of Nassau am I, of German blood. Loyal to the fatherland I will remain until I die. A prince of Orange am I, free and fearless. The king of Spain I have always honoured. |
| Second stanza | |||
| In Godes vrees te leven Heb ick altyt betracht, Daerom ben ick verdreven Om Landt om Luyd ghebracht: Maer God sal mij regeren Als een goet Instrument, Dat ick zal wederkeeren In mijnen Regiment. |
In Godes vrees te leven heb ik altijd betracht, daarom ben ik verdreven, om land, om luid gebracht. Maar God zal mij regeren als een goed instrument, dat ik zal wederkeren in mijnen regiment. |
I’ve ever tried to live in The fear of God’s command And therefore I’ve been driven, From people, home, and land, But God, I trust, will rate me His willing instrument And one day reinstate me Into my government. |
To live in fear of God I have always attempted. Because of this I was ousted bereft of my land and my people. But God will direct me like a good instrument. So that I may return to my domain. |
| Third stanza | |||
| Lydt u myn Ondersaten Die oprecht zyn van aert, Godt sal u niet verlaten Al zijt ghy nu beswaert: Die vroom begheert te leven Bidt Godt nacht ende dach, Dat hy my cracht wil gheven Dat ick u helpen mach. |
Lijdt u, mijn onderzaten die oprecht zijt van aard, God zal u niet verlaten, al zijt gij nu bezwaard. Die vroom begeert te leven, bidt God nacht ende dag, dat Hij mij kracht zal geven, dat ik u helpen mag. |
Let no despair betray you, My subjects true and good. The Lord will surely stay you Though now you are pursued. He who would live devoutly Must pray God day and night To throw His power about me As champion of your right. |
Hold on my subjects, who are honest by nature. God will not abandon you even though you now are in despair. He who tries to live piously, must pray to God day and night, that He will give me strength that I may help you. |
| Fourth stanza | |||
| Lyf en goet al te samen Heb ick u niet verschoont, Mijn broeders hooch van Namen Hebbent u oock vertoont: Graef Adolff is ghebleven In Vriesland in den slaech, Syn Siel int ewich Leven Verwacht den Jongsten dach. |
Lijf en goed al te samen heb ik u niet verschoond, mijn broeders hoog van namen hebben ’t u ook vertoond: Graaf Adolf is gebleven in Friesland in de slag, zijn ziel in ’t eeuwig leven verwacht de jongste dag. |
Life and my all for others I sacrificed, for you! And my illustrious brothers Proved their devotion too. Count Adolf, more’s the pity, Fell in the Frisian fray, And in the eternal city Awaits the judgement day. |
My life and fortune altogether I have not spared you. My brothers high in rank have shown you this as well: Count Adolf died in battle in Frisia His soul in eternal life awaits the final judgement. |
| Fifth stanza | |||
| Edel en Hooch gheboren Van Keyserlicken Stam: Een Vorst des Rijcks vercoren Als een vroom Christen man, Voor Godes Woort ghepreesen Heb ick vrij onversaecht, Als een Helt sonder vreesen Mijn edel bloet ghewaecht. |
Edel en hooggeboren, van keizerlijke stam, een vorst des rijks verkoren, als een vroom christenman, voor Godes woord geprezen, heb ik, vrij onversaagd, als een held zonder vreze mijn edel bloed gewaagd. |
I, nobly born, descended From an imperial stock. An empire’s prince, defended (Braving the battle’s shock Heroically and fearless As pious Christian ought) With my life’s blood the peerless Gospel of God our Lord. |
Noble and high-born, of imperial descent, Chosen a prince of the empire, Like a pious Christian, for the honoured word of God, I have without hesitation like a fearless hero, ventured my own noble blood. |
| Sixth stanza | |||
| Mijn Schilt ende betrouwen Sijt ghy, o Godt mijn Heer, Op u soo wil ick bouwen Verlaet mij nimmermeer: Dat ick doch vroom mach blijven V dienaer taller stondt, Die Tyranny verdrijven, Die my mijn hert doorwondt. |
Mijn schild ende betrouwen zijt Gij, o God mijn Heer, op U zo wil ik bouwen, Verlaat mij nimmermeer. Dat ik doch vroom mag blijven, uw dienaar t’aller stond, de tirannie verdrijven die mij mijn hart doorwondt. |
A shield and my reliance, O God, Thou ever wert. I’ll trust unto Thy guidance. O leave me not ungirt. That I may stay a pious Servant of Thine for aye And drive the plagues that try us And tyranny away. |
My shield and reliance are you, o God my Lord. It is you on whom I want to rely, never leave me again. [Grant] that I may remain brave, your servant for always, and [may] defeat the tyranny, which pierces my heart. |
| Seventh stanza | |||
| Van al die my beswaren, End mijn Vervolghers zijn, Mijn Godt wilt doch bewaren Den trouwen dienaer dijn: Dat sy my niet verrasschen In haren boosen moet, Haer handen niet en wasschen In mijn onschuldich bloet. |
Van al die mij bezwaren en mijn vervolgers zijn, mijn God, wil doch bewaren de trouwe dienaar dijn, dat zij mij niet verrassen in hunne boze moed, hun handen niet en wassen in mijn onschuldig bloed. |
My God, I pray thee, save me From all who do pursue And threaten to enslave me, Thy trusted servant true. O Father, do not sanction Their wicked, foul design, Don’t let them wash their hands in This guiltless blood of mine. |
From all those that burden me and are my pursuers, my God, do save your loyal servant. That they may not surprise me with their wicked plans nor wash their hands in my innocent blood. |
| Eighth stanza | |||
| Als David moeste vluchten Voor Saul den Tyran: Soo heb ick moeten suchten Met menich Edelman: Maer Godt heeft hem verheven Verlost uit alder noot, Een Coninckrijk ghegheven In Israel seer groot. |
Als David moeste vluchten voor Sauel de tiran, zo heb ik moeten zuchten als menig edelman. Maar God heeft hem verheven, verlost uit alle nood, een koninkrijk gegeven in Israël zeer groot. |
O David, thou soughtest shelter From King Saul’s tyranny. Even so I fled this welter And many a lord with me. But God the Lord did save him From exile and its hell And, in His mercy, gave him A realm in Israel. |
Like David, who was forced to flee from Saul, the tyrant. I had to sigh, as did many other nobles. But God raised him, relieving him of despair, and gave him a kingdom very great in Israel. |
| Ninth stanza | |||
| Na tsuer sal ick ontfanghen Van Godt mijn Heer dat soet, Daer na so doet verlanghen Mijn Vorstelick ghemoet: Dat is dat ick mach sterven Met eeren in dat Velt, Een eewich Rijck verwerven Als een ghetrouwe Helt. |
Na ’t zuur zal ik ontvangen van God mijn Heer het zoet, daarnaar zo doet verlangen mijn vorstelijk gemoed: dat is, dat ik mag sterven met ere in dat veld, een eeuwig rijk verwerven als een getrouwe held. |
Fear not ’t will rain sans ceasing The clouds are bound to part. I bide that sight so pleasing Unto my princely heart, Which is that I with honor Encounter death in war, And meet in heaven my Donor, His faithful warrior. |
After this sourness I will receive from God my Lord the sweetness For that longs so much my noble mind which is that I may die with honour in the fields, and gain an eternal realm as a faithful hero. |
| Tenth stanza | |||
| Niet doet my meer erbarmen In mijnen wederspoet, Dan dat men siet verarmen Des Conincks Landen goet, Dat van de Spaengiaerts crencken O Edel Neerlandt soet, Als ick daer aen ghedencke Mijn Edel hert dat bloet. |
Niets doet mij meer erbarmen in mijne wederspoed dan dat men ziet verarmen des Konings landen goed. Dat u de Spanjaards krenken, o edel Neerland zoet, als ik daaraan gedenke, mijn edel hart dat bloedt. |
Nothing so moves my pity As seeing through these lands, Field, village, town and city Pillaged by roving hands. O that the Spaniards rape thee, My Netherlands so sweet, The thought of that does grip me Causing my heart to bleed. |
Nothing makes me pity so much in my adversity, then that are seen to be impoverishing the good lands of the King That you are molested by the Spaniards, O Noble Netherlands sweet, when I think of that, my noble heart bleeds. |
| Eleventh stanza | |||
| Als een Prins op gheseten Met mijner Heyres cracht, Van den Tyran vermeten Heb ick den Slach verwacht, Die by Maestricht begraven Bevreesden mijn ghewelt, Mijn ruyters sach men draven. Seer moedich door dat Velt. |
Als een prins opgezeten met mijner heireskracht, van de tiran vermeten heb ik de slag verwacht, die, bij Maastricht begraven, bevreesden mijn geweld; mijn ruiters zag men draven zeer moedig door dat veld. |
Astride on steed of mettle I’ve waited with my host The tyrant’s call to battle, Who durst not do his boast. For, near Maastricht ensconced, He feared the force I wield. My horsemen saw one bounce it Bravely across the field. |
Seated [on horseback] like a prince, with my armed forces, Defied by the tyrant, I awaited the battle. Those dug in at Maastricht were afraid of my might People saw my horsemen ride bravely through the fields. |
| Twelfth stanza | |||
| Soo het den wille des Heeren Op die tyt had gheweest, Had ick gheern willen keeren Van v dit swear tempeest: Maer de Heer van hier boven Die alle dinck regeert. Diemen altijd moet loven En heeftet niet begheert. |
Zo het de wil des Heren op die tijd was geweest, had ik geern willen keren van u dit zwaar tempeest. Maar de Heer van hierboven, die alle ding regeert, die men altijd moet loven, Hij heeft het niet begeerd. |
Surely, if God had willed it, When that fierce tempest blew, My power would have stilled it, Or turned its blast from you But He who dwells in heaven, Whence all our blessings flow, For which aye praise be given, Did not desire it so. |
If it had been the Lord’s will, at the time, I would have gladly relieved you of this heavy tempest. But the Lord above, who rules all, He who we should always praise, did not desire so. |
| Thirteenth stanza | |||
| Seer Prinslick was ghedreven Mijn Princelick ghemoet, Stantvastich is ghebleven Mijn hert in teghenspoet, Den Heer heb ick ghebeden Van mijnes herten gront, Dat hy mijn saeck wil reden, Mijn onschult doen bekant. |
Zeer christlijk was gedreven mijn prinselijk gemoed, standvastig is gebleven mijn hart in tegenspoed. De Heer heb ik gebeden uit mijnes harten grond, dat Hij mijn zaak wil redden, mijn onschuld maken kond. |
Steadfast my heart remaineth In my adversity My princely courage straineth All nerves to live and be. I’ve prayed the Lord my Master With fervid heart and tense To save me from disaster And prove my innocence. |
By a Christian mood was driven My princely heart Steadfast remained my heart in adversity To the Lord I prayed, from the bottom of my heart, that He may save my cause, and proclaim my innocence. |
| Fourteenth stanza | |||
| Oorlof mijn arme Schapen Die zijt in grooten noot, V Herder sal niet slapen Al zijt ghy nu verstroyt: Tot Godt wilt v begheven, Syn heylsaem Woort neemt aen, Als vrome Christen leven, Tsal hier haest zijn ghedaen. |
Oorlof, mijn arme schapen die zijt in grote nood, uw herder zal niet slapen, al zijt gij nu verstrooid. Tot God wilt u begeven, zijn heilzaam woord neemt aan, als vrome christen leven,- ’t zal hier haast zijn gedaan. |
Alas! my flock. To sever Is hard on us. Farewell. Your Shepherd wakes, wherever Dispersed you may dwell, Pray God that He may ease you. His Gospel be your cure. Walk in the steps of Jesus This life will not endure. |
Farewell, my poor sheep, who are in deep despair. Your shepherd will not sleep, even though you are now dispersed. Turn to God, accept his curing word. Live as a good Christian; soon, it will be finished here . |
| Fifteenth stanza | |||
| Voor Godt wil ick belijden End zijner grooter Macht, Dat ick tot gheenen tijden Den Coninck heb veracht: Dan dat ick Godt den Heere Der hoochster Maiesteyt, Heb moeten obedieren, Inder gherechticheyt. |
Voor God wil ik belijden en zijne grote macht, dat ik tot gene tijden de Koning heb veracht, dan dat ik God de Here, de hoogste Majesteit, heb moeten obediëren in de gerechtigheid. |
Unto the Lord His power I do confession make That ne’er at any hour Ill of the King I spake. But unto God, the greatest Of Majesties I owe Obedience first and latest, For Justice wills it so. |
I want to confess to God, and to his great power that I have never despised the King. except that to God the Lord, the highest Majesty I’ve been obedient in justice. |
| Acrostic | |||
| WILLEM VAN NASSOV | WILLEM VAN NAZZOV | WILLIAM OF NASSAU | None |